Χελώνα: Έτσι μπήκε στο... καβούκι τη

Αναπαράσταση του αρχαίου είδους χελώνας

Το απολίθωμα του O. semitestacea

Απολίθωμα που ανακαλύφθηκε πρόσφατα στην Κίνα, ρίχνει φως για το πώς εξελίχθηκε το χαρακτηριστικό κέλυφος της χελώνας.

Το ηλικίας 220 εκατομμυρίων ετών απολίθωμα της χελώνας βρέθηκε κοντά στο Γκουάνγκλινγκ της νοτιοδυτικής Κίνας και πιστεύεται ότι είναι πρόγονος όλων των σύγχρονων ειδών, αν και παρουσιάζει σημαντικές διαφορές: έχει δόντια, μακριά ουρά και το καβούκι καλύπτει μόνο το στήθος.

Το εύρημα καθιστά σαφές ότι το περίβλημα αναπτύχθηκε πρώτα στο κάτω μέρος ως προέκταση των πλευρών, με την πλάτη να καλύπτεται απλά από σκληρό δέρμα.

Σύμφωνα με τον Dr Xiao-Chun Wu από το Καναδικό Μουσείο Φύσης, το απολίθωμα απαντά σε πολλές ερωτήσεις αναφορικά με την εξελικτική ιστορία των χελωνών. «Από το 1800, έχουν γίνει πολλές υποθέσεις σχετικά με την καταγωγή του κελύφους της χελώνας», εξηγεί. «Τώρα έχουμε αυτά τα απολιθώματα από το παλαιότερο γνωστό είδος χελώνας. Υποστηρίζουν τη θεωρία ότι το κέλυφος σχηματίστηκε από κάτω ως προέκταση της σπονδυλικής στήλης και των πλευρών, και όχι ως οστέινη πλάκα από το δέρμα, όπως θεωρούσαν κάποιοι».

Εξάλλου, ένδειξη υπέρ της συγκεκριμένης θεωρίας αποτελεί και το γεγονός ότι στα έμβρυα, το περίβλημα του στήθους αναπτύσσεται πριν από το κέλυφος που καλύπτει την πλάτη τους.

Ο Odontochelys semitestacea, όπως έχει ονομαστεί ο αρχαίος πρόγονος της χελώνας, (σημαίνει χελώνα με μισό κέλυφος και δόντια), κατά πάσα πιθανότητα ενδημούσε σε εκβολές ποταμών και σε ρηχές ακτές. Επομένως, σε μία κατ’ εξοχήν υδρόβια ζωή, η εξέλιξη του κελύφους από κάτω ανταποκρινόταν στην ανάγκη για προστασία του εκτεθειμένου κάτω μέρους.

Κατά τον Dr Olivier Rieppel από το Μουσείο Φιλντ του Σικάγου, «ο Odontochelys ήταν κάτοικος του νερού, που όταν κολυμπούσε, είχε εκτεθειμένη την κάτω πλευρά του σε θηρευτές. Τα ερπετά που ζουν στην ξηρά έχουν την κοιλιά τους κοντά στο έδαφος, με πολύ μικρή έκθεση στον κίνδυνο».

Σύμφωνα με τους ειδικούς, επιπρόσθετες αποδείξεις για το ότι το συγκεκριμένο είδος ζούσε κυρίως στο νερό προέρχονται από την κατασκευή και τις αναλογίες των μπροστινών άκρων του, τα οποία έχουν πολλές ομοιότητες με αυτά των σύγχρονων χελωνών που ζουν σε υδάτινο περιβάλλον.

Το απολίθωμα περιγράφεται διεξοδικά στο επιστημονικό έντυπο Nature.